Zo mensen, het is weer vrijdag. En dit keer is het me WEL gelukt om mijn tweewekelijkse deadline te halen. Hoera! (die hoera is voor mezelf … maar hopelijk ook voor jou)
Eerlijk gezegd is het ook broodnodig, zo’n deadline. Want anders ben ik alleen nog maar over werk aan het schrijven en denken. Alleen mijn blog en deze nieuwsbrief zijn overgebleven van mijn jarenlange investering in mijn online netwerken en mijn schrijven.
Nota’s en antwoorden op kamervragen en kamerbrieven zijn toch niet echt hetzelfde.
MastodonT
Ik dacht altijd dat heel veel mensen schreven voor de lol. Maar nu ik in de Echte Wereld werk in plaats van in mijn besloten social media en online content bubbel, is het confronterend om te merken hoe ouderwets bloggen is geworden. En hoe uitzonderlijk het is om een nieuwsbrief te hebben als je geen zzp’er meer bent. En dichten? Dichten is verleden tijd.
Gisteren was ik bij de Bieb in Den Haag voor de AI Parade, een reizende tentoonstelling waarin AI wordt uitgelegd aan de hand van het leven van alledag (‘demystificatie’, heet dat in mijn nieuwe werk). Daar was een dichter die met behulp van ChatGPT een gedichtje voor je kon maken.
Anyway, de prompt (de opdracht die je in ChatGPT typt) was: ‘schrijf een gedicht in de stijl van’. Ik nam aan dat het een keuzelijst van dichter was (…). Dus ik begon vrolijk over JC Bloem; vertelde dat ik vroeger altijd dichtte; en dat ik heel veel dichtbundels heb gelezen (en soms uit mijn hoofd ken); en dat ik laatst een gedicht heb gepubliceerd in het kader van een schrijfopdracht … toen keek hij me aan alsof hij vuur zag branden.
Mijn collega en ik kozen de stijl van JC Bloem (de dichter moest het googlen om te zien of ik gelijk had. OMG! Nog een teken dat je een mastodont bent: als anderen weten wat ‘Domweg gelukkig in de Dapperstraat’ is).
Er kwam wel iets grappigs uit, ook al sloeg het net nergens op. Het was een plausibel gedicht, zoals een collega van me de output van ChatGPT omschrijft. Maar plausibel is niet hetzelfde als goed.
Conclusie:
Dertigers kennen hun klassiekers niet
Poëzie is alleen nog voor …
nerdsmensen zoals ikZou poëzie aan het uitsterven zijn?? (even gekeken: Plint bestaat nog dus misschien valt het mee)
Een interface maken waarmee je in ChatGPT makkelijk gedichtjes kunt schrijven is normaler dan zelf gedichten lezen (Domweg Gelukkig, bijvoorbeeld) en schrijven.
Alleen Mastodonten dichten nog.
De trainingsdata in mijn hoofd
Daarna hadden we een workshop van iemand die uitlegde hoe je met ChatGPT slimme dingen kunt doen.
Ik geef toe, ik was een beetje kritisch (al probeerde ik het te verbergen).
Hij wist natuurlijk niet dat generatieve AI schering en inslag is bij ons op kantoor, omdat we geacht worden daar alles van te weten en iets van te vinden. Vooral mijn collega, die gelukkig dan ook een pro-user is, in tegenstelling tot ondergetekende. Ik, ik heb gewoon niet zo’n zin in ChatGPT.
Een Mastodont heeft natuurlijk moeite met verandering. Logisch. Als je de 50 nadert worden je hersenen minder plastisch, of zo, en heb je moeite om mee te bewegen met de ontwikkelingen om je heen.
Waar ik moeite mee heb, is dat mensen:
ChatGPT menselijke eigenschappen toedichten
Denken dat wat ChatGPT oplepelt ook echt klopt
Aannemen dat ChatGPT zelf de output begrijpt
De ethische kaders en vraagtekens bij het systeem niet noemen.
De ChatGPT-discussie voerde vanmiddag zo ver dat mensen zeiden dat we kinderen in het onderwijs gewoon moesten gaan leren om goede prompts te maken. Als je maar goed was in prompts, kon je alles met AI doen.
[Een systeem als ChatGPT, of eigenlijk het taalmodel GPT dat er aan ten grondslag ligt, is gevormd door de trainingsdata die er in is gestopt. Het slimme algoritme heeft miljarden - we weten niet hoeveel en wat, want dat is geheim - webpagina’s bekeken en bij ieder woord dat het tegenkwam proberen te voorspellen wat het volgende woord was. Door te checken of de voorspelling klopte leert het syteem zelstandig welke woorden bij elkaar horen. Die webpagina’s zijn de trainingsdata. Als je dat trucje uithaalt met miljarden woorden, word je daar steeds beter in. En zo kan ChatGPT nu voorspellen welke woorden horen bij jouw vraag of ‘prompt’.]
Het was alsof ze zeiden: je hoeft je kind niet meer vol te stoppen met informatie (trainingsdata!), die stoppen we wel in de computer. Als je kind maar weet hoe alles er met precies de juiste prompt weer uit komt.
‘Techoptimisme.’, verzuchtte mijn collega.
Ik voelde me eerder pessimistisch.
Als ik niet mijn hele leven had geinvesteerd in mijn eigen trainingsdata, in mijn eigen taalmodel (ChatELJA) wist ik niet wat ik nu weet en deed ik niet wat ik nu doe. Als ik niet zoveel had gelezen en geschreven, was ik niet ik.
Waarom ChatGPT niet kan dichten maar ik wel
Ik moet in al die discussies over AI die de wereld overneemt telkens denken aan The Matrix. Hebben jullie dat ook? Brrr. Ik denk overigens niet dat dat het meest urgente gevaar is. Maar dat is een verhaal voor een volgende keer.
Wat interessanter is, is de discussie over wat een systeem kan en waar de grenzen liggen. Waar het menselijke het systeem overtreft.
Zo had ik vandaag een discussie over creativiteit en de vraag of al die nieuwe AI-systemen kunstenaars nou creatiever maken. Ik denk van niet, mijn gesprekspartner dacht van wel. En hij was er zelf een.
Heel lang wist ik niet hoe ik dat moest onderbouwen, dat idee dat de menselijke creativiteit en beleving niet in een systeem kan worden gevangen.
Gelukkig kwam ik laatst dit artikel tegen: It takes a body to understand the world.
Daarin wordt het mooi uitgelegd:
The meaning of a word or sentence is intimately related to the human body: people’s abilities to act, to perceive and to have emotions. Human cognition is empowered by being embodied. People’s understanding of a term like “paper sandwich wrapper,” for example, includes the wrapper’s appearance, its feel, its weight, and, consequently, how we can use it: for wrapping a sandwich. People’s understanding also includes how someone can use it for myriad other opportunities it affords, such as scrunching it into a ball for a game of hoops, or covering one’s hair.
Ik denk dat ChatGPT heel veel kan leren. Het kan ook steeds verder verdiepen, zodat het dingen echt gaat begrijpen en onderlinge verbanden gaat zien ipv alleen te voorspellen welke woorden bij elkaar horen.
Maar het ervaren van een lichaam, dat lijkt me toch sterk.
Onze hersenen zijn fysiek en verwerken fysieke signalen op een fysieke manier. We kunnen het natuurlijk nabootsen, maar het is voorlopig niet hetzelfde.
Dus ChatGPT kan wel dichten.
Maar niet zoals ik dat kan over het gevoel van liggen op een yogamatje.
Voorlopig dan.
Tot over twee weken,
Elja